სწორად შერჩეული არქეტიპი კომპანიის წარმატების გასაღებია

ადამიანები მრავალი ფაქტორით განვსხვავდებით  ერთმანეთისგან და სწორედ ასე ვიძენთ ინდივიდუალიზმს.

ბრენდებსაც, ანალოგიურად, როგორც ჩვენ, ადამიანებს, განსხვავებული სულისკვეთება, მისია, მიზნები ამოძრავებთ, განსხვავებული ისტორია, პრიორიტეტები და სასაუბრო ტონი აქვთ და ამ ყველაფრის საშუალებით მომხმარებელთა გონებაში წარუშლელ კვალს ტოვებენ.

ალბათ თქვენც არაერთხელ გსმენიათ კითხვა – ბრენდია ადამიანი?! და სწორედაც რომ ასეა…

მარკეტოლოგები თითოეული ბრენდის იდენტობის შექმნაში უზარმაზარ შრომას დებენ. ამ პროცესში კი ბრენდისთვის არქეტიპების სწორად შერჩევა ერთ-ერთ მთავარ როლს თამაშობს.

სანამ მთავარ თემაზე გადავიდოდეთ განვსაზღვროთ რას ნიშნავს ,,არქეტიპი“ და რა მნიშვნელობის მატარებელია იგი ,,ბრენდის ცხოვრებაში“?

ტერმინი არქეტიპი ბერძნული სიტყვიდან („archetypon“)  მოდის, რაც  ,,პირველ სახეს“, ,,ამოსავალ ფორმას“ ნიშნავს. ფსიქოლოგიაში  პირველად მასზე საუბარი იუნგა დაიწყო, რომლის მიხედვითაც არქეტიპები ადამიანების ფსიქიკის უმნიშვნელოვანეს ნაწილს წარმოადგენს, რომელიც გენეტიკურად დაგროვილ ინფორმაციას გადმოგვცემს. არქეტიპების სხვადასხვა სახე არსებობს და ის, თუ რომელი ტიპის არქეტიპს წარმოვადგენთ განსაზღვრავს რა ტიპის ადამიანი ვართ, რა ღირებულებები თუ ცხოვრების საზრისი გაგვაჩნია.

მარკეტინგი ფსიქოლოგიის გარეშე ალბათ წარმატებას ვერ მიაღწევდა. შესაბამისად, მარკეტოლოგებმა არქეტიპების თემა ბრენდებს შეუსაბამეს, რომელიც ნათლად წარმოაჩენს ბრენდის მისიას, მისწრაფებებს, ღირებულებებს, ხასიათს მომხმარებელთან ურთიერთობაში, რაც საერთო ჯამში ბრენდის სახეს ქმნის.

დიდი ბრენდების შემთხვევაში არქეტიპზე მსჯელობა, ფიქრი მისი შექმნის პროცესშივე იწყება, თუმცა, ალბათ, ხშირ შემთხვევაში, მცირე მეწარმეებს საკუთარი ბიზნესის შექმნისას ამ თემაზე ფიქრის საშუალებაც კი არ აქვთ.

არადა, სწორად შერჩეული არქეტიპი ბრენდს სასიცოცხლო ნიშნებს სძენს, მისი ადამიანური თვისებებისა და სახის დანახვაში გვეხმარება, რაც თითოეული  კომპანიის მიმართ მომხმარებელთა ლოიალურობის ამაღლებას უწყობს ხელს და მისდამი დადებით ემოციებს იწვევს.

მოდით, ერთად განვიხილოთ  არქეტიპები, მოვიყვანოთ ქართული კომპანიების მაგალითები და თუ ჯერ არ გვაქვს განსაზღვრული ჩვენი ბრენდის არქეტიპი, ამ ყველაფრის ფონზე დავადგინოთ რომელ მათგანს წარმოადგენს იგი.

Innocent (უმანკო, უწყინარი, გულუბრყვილო) – ბრენდის ამ სახეობის მიზანი ყველას გახარება და გაბედნიერებაა. ეს არის კეთილი, ახალგაზრდა, ოპტიმისტი, რომანტიკული თვისებების მქონე არქეტიპი. შესაბამისად, მისი მარკეტინგული ნიშაც ისეთ კომპანიებს მოიცავს, რომელთა ღირებულებებიც გულწრფელობა, სიკეთე და სიმარტივეა. ისინი იყენებენ ბუნებრივ ინგრედიენტებს  და ხშირ შემთხვევაში ასეთი ბრენდები ბავშვებთან ან ოჯახთან ასოცირდება.

მაგალითად  – კომპანია ,,ჩერო“ – სლოგანით ,,არ შეაჩერო ბედნიერება“ ამ არქეტიპის კარგი მაგალითია.

Explorer (აღმომჩენი, მკვლევარი) – ბრენდის ამ სახეობის მიზანი აღმოჩენებისა და ახალი გამოცდილებების მიღებაა. ეს არის თავისუფლების მოყვარული, ამბიციური, დამოუკიდებელი სულისკვეთების მქონე არქეტიპი ლიდერული უნარ-ჩვევებით, რომლის მარკეტინგული ნიშაც მორგებულია რისკიან, ამაღელვებელ კომპანიებზე, რომლებიც თავისუფლებისკენ მოგვიწოდებენ.

მაგალითად – კომპანია ,,Crosty” – ,,შექმენი შენი რევოლუცია“.

Ruler (მმართველი) – არქეტიპის ამ სახეობის მიზანი წესრიგის დამყარებაა. ეს არის მისაბაძი, ორგანიზებული, პასუხისმგებლიანი, ლიდერული უნარ-ჩვევების მქონე არქეტიპი, რომელიც ეხმარება ადამიანებს, დაამყარონ წესრიგი ქაოსში და იყვნენ უფრო ორგანიზებულნი.

იმიჯი და ძალაუფლება ერთ-ერთ მთავარ პრიორიტეტს წარმოადგენს. ეს არქეტიპი დაკავშირებულია ისეთ ბრენდებთან, რომლებიც სტატუსსა და გავლენას გვძენს, საქმიან ცხოვრებას გვიმარტივებს.

მაგალითად – ,,ზარაფხანა“, ,,ციკოლია“.

Everyman (საყოველთაო) – ამ არქეტიპის მიზანი კავშირების დამყარებაა. არის უბრალო, ერთგული, მხარდამჭერი, მეგობრული თვისებების მქონე არქეტიპი, რომელიც საიმედოობის განცდას გვიტოვებს და ძირითადად ოჯახებზეა ორიენტირებული. ასეთი არქეტიპის ბრენდები გვეხმარება განწყობის ამაღლებაში და მორგებულია ისეთ კომპანიებს, რომლებიც უპირატესობას ანიჭებენ ღირსებას, ადამიანურ ურთიერთობებს…

მაგალითად – ,,ძველი სუფრა“.

Magician (ჯადოსნური) – ამ არქეტიპის მიზანი ოცნებების ახდენა და რაღაც განსაკუთრებულის შექმნაა. ასეთი ტიპის კომპანიები ეხმარებიან ადამიანებს რაღაცის შეცვლაში, მაგალითად: შეხედულებების, მოსაზრებების და არწმუნებენ რომ არაფერია შეუძლებელი. ეს არის ქარიზმატული, შესანიშნავი წარმოსახვის უნარის მქონე არქეტიპი, რომელიც გვამცნობს რომ საზღვრები მხოლოდ ჩვენს გონებაშია…

მაგალითად – Iko Kids, Dino – (ქართველი მცირე მეწარმეები) ბრენდები, რომლებიც დაკავშირებულია ბავშვებისთვის ჯადოსნური სამყაროს შექმნასთან. მათი პროდუქცია, საბავშვო კარავი, სათამაშოები ბავშვების ოცნებების რეალობად ქცევას ემსახურება და მათი განვითარებასა და წარმოსახვის უნარების გაუმჯობესებაში დიდი წვლილი შეაქვს.

Hero (გმირი) – პასუხისმგებლიანი, ძლიერი, თავდაჯერებული, მიზანდასახული, თამამი თვისებების მქონე არქეტიპია, რომელიც ისეთ ბრენდებს შეეფერება, რომელთა მიზანიც სამყაროს გაუმჯობესებაა. გმირი არქეტიპის მთავარი ორიენტირი პრობლემების გადაჭრა ან სხვისთვის მოტივაციის მიცემაა.

მაგალითად – ,,საქართველოს ბანკი“

Creator (შემოქმედი) – კრეატიული, კარგი წარმოსახვის უნარის მქონე, შემოქმედი არქეტიპი, რომელიც მუდამ ცდილობს ღირებული რამის შექნას და ადამიანებს აძლევს საკუთარი თავის გამოხატვის საშუალებას.

ქართული კომპანიების მაგალითიდან შეგვიძლია აღვნიშნოთ ,,მეამა“ – სლოგანით ,,იყავი ის ცვლილება, რაც გინდა, რომ შენს გარშემო მოხდეს”. ასევე, ,,ბარამბო“, რომელიც თავის სფეროში 2009 წლიდან ქართულ ბაზარზე იყო პირველი კომპანია, რომელმაც ქართულ მომხმარებელს მაღალი ხარისხის შოკოლადი, ნაყინი და სხვა ნაწარმი შესთავაზა.

Rebel (THE OUTLAW) (მეამბოხე) – მეამბოხე ცვლილებებისკენ მიდრეკილი თვისებების მქონე არქეტიპია, რომელსაც წესების დარღვევა და მაქსიმალური თავისუფლების მიღება უყვარს. წესები იმისთვისაა, რომ დაარღვიო – სწორედ ეს არის ამ არქეტიპის მოწოდება და აქტიურად ცდილობს ტაბუების დამსხვრევას. საერთაშორისო მაგალითების ფონზე Harly Davidson მკაფიოდ გამოხატავს მეამბოხე სულისკვეთებას, ქართული კომპანიებიდან კი შეგვიძლია დავასახელოთ ,,კაიაკი“ – მარტივი ლუდი, რომლის მთავარი მიზანიც ლუდის ინდუსტრიაში ,,კლიშეებისგან“ განთავისუფლებაა.

Lover (მოსიყვარულე) – თბილი, თავგანწირული, იდეალისტური, მშვიდი, სენსიტიური თვისებების მქონე არქეტიპია, რომელიც ყველა სახის სიყვარულს აერთიანებს: მშობლიურს, ოჯახურს, მეგობრულს, სულიერსა და რომანტიკულს. მას სურს ადამიანებს თავი გამორჩეულად და განსაკუთრებულად აგრძნობინოს. ასეთი ტიპის არქეტიპი მორგებულია ისეთ ბრენდებზე, რომლებიც გვეხმარებიან მიმზიდველობის შენარჩუნებაში, მეორე ნახევრის პოვნაში, გვანიჭებენ სიამოვნებასა და ძირითადად ესთეტიკასა და დახვეწილობასთან ასოცირდება.

მაგალითად – ,,ვაინეს“ – ,,ყველაზე გულწრფელი საფერავი, რომელიც გვაკავშირებს“,

Sage (ბრძენი) – ინტელექტუალი, ცნობისმოყვარე, კარგი ანალიტიკური და მენტორობის უნარის მქონე არქეტიპია, რომლის მიზანიც სამყაროს დახმარებაა სიბრძნისა და გამჭრიახობის მოპოვებაში. ამ არქეტიპს უყვარს საკუთარ თავში ჩაღრმავება, მუდამ ჭეშმარიტების ძიებაშია და ადამიანებს ეხმარება თვალსაწიერის გაფართოებაში, მეტი ინფორმაციის მოპოვებაში, გადაწყვეტილების მიღებაში, განვითარებაში და სხვა. გუგლი ამ არქეტიპის ყველაზე კარგი მაგალითია, ქართული რეალობიდან კი შეგვიძლია დავასახელოთ მაგ: ,,ბიბლუსი“ სლოგანით ,,ხელი შევუწყოთ ქვეყანაში წიგნიერების დონის ამაღლებას“.

Caregiver (მზრუნველი) – ალტრუისტი, გულუხვი, ემპათიური, მზრუნველი, თავდაუზოგავი, საიმედო, დედობრივი, აღმზრდელობითი თვისებების მქონე არქეტიპია, რომლის მთავარი მიზანი ზრუნვა და დაცვაა. იგი მოქმედებს, როგორც მშობელი, რომელიც მუდამ უსაფრთხო სივრცის შექმნას ცდილობს შვილებისთვის. ასეთი არქეტიპი ერგება ისეთ კომპანიებს, რომლებიც დაკავშირებულია უსაფრთხოებასთან, სხვებზე ზრუნვასთან, დახმარებასთან.

მაგალითად – ,,ბაკურიანი“, ,,ბორჯომი“, რომლებიც ინახავენ მრავალი წლის ისტორიას და ახორციელებენ უამრავ საქველმოქმედო ღონისძიებებს ადამიანებისა თუ ბუნების დასახმარებლად.

Jester (ოხუნჯი, მასხარა) – იუმორის გრძნობით სავსე, მხიარული, ცელქი, იმპულსური, კრეატიული, ოპტიმისტური თვისებების მქონე არქეტიპია, რომელიც ცდილობს ცხოვრებით ტკბობას და პრობლემებს დიდ დაბრკოლებად არ აღიქვამს. ეს არქეტიპი მორგებულია ისეთ ბრენდებზე, რომელთა მიზანიც აუდიტორიის გართობაა. იგი მომხმარებელს აძლევს საშუალებას გაატაროს კარგი დრო და დატკბეს იმით, რასაც აკეთებს, რადგან მხოლოდ ერთხელ ვცხოვრობთ. არ ადარდებს ავტორიტეტები და მარცხის შემდეგ ხუმრობით მარტივად შეუძლია ფეხზე დადგომა.

მაგალითად – ,,ალტერსოქსი“, რომელიც ყოველდღიური მოსაწყენი წინდების ნაცვლად გამორჩეული სტილის წინდებს გვთავაზობს, გვილამაზებს ლუქს და სოციალურ მედიაშიც სახალისო კონტენტით გამოირჩევა.

უმჯობესია ბრენდს ერთი არქეტიპი ჰქონდეს, თუმცა არსებობს შემთხვევები, როდესაც მას აქვს ერთი მთავარი და მეორე  დამხმარე არქეტიპი. ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ არქეტიპს უნდა ამართლებდეს ბრენდის სასაუბრო ტონი და თავად პროდუქტი.

არქეტიპი დაგეხმარებათ ბრენდის სათქმელის სწორ აუდიტორიამდე მიტანაში.

თუ გსურთ თქვენი ბიზნესის სტრატეგიული განვითარება, შემოგვიერთდით BPN Georgia-ს ბიზნესის ხელშემწყობ პროგრამაში.

ერთად ძლიერი მეწარმეობისთვის საქართველოში!